Geschiedenis van de tunnel

Wally Ooms, Horinees van geboorte, heeft afgelopen voorjaar een column geschreven voor Dichtbij.nl over o.a. de geschiedenis van de tunnel.

Miljoenentunnel of gratis kastje?
Er is al jaren het nodige te doen rond de spoorwegovergang van het Keern. Een minieme meerderheid in de gemeenteraad kiest voor een peperdure oplossing. ProRail heeft een andere oplossing: een elektronisch kastje, waardoor de spoorbomen minder lang gesloten zijn en de tunnel overbodig wordt.

Binnen de gemeente wordt al jarenlang gesproken over een oplossing voor het Keern. Tijdens discussies rond de Stadsvisie van Hoorn in de jaren 2004 en 2005 werden ideeën besproken met bewoners, ondernemers, ambtenaren en politici in een uniek project. De bewoners kwamen met elkaar tot de conclusie dat de autotunnel ‘een brug te ver’ was vanwege de vele dilemma’s. Die laatste werden duidelijk genoemd: de verkeersdruk, de luchtvervuiling en de financiering (zelfs in economisch betere tijden). De tunnel werd afgeblazen.

Taskforce Ruimtewinst
Enkele jaren later kwam een andere club in beeld. Met de fraaie naam Taskforce Ruimtewinst. Die bestond voornamelijk uit bouwbedrijven, vastgoedontwikkelaars en makelaars. Deze zakenlieden toverden financieringsmogelijkheden uit hun ‘hoge hoed’: dure appartementen en kantoren die nog gebouwd moesten worden. Ondersteund door prachtig ogende rapporten, flitsende foto’s en een heuse maquette werd geopenbaard dat de tunnel niet onder het Keern zou komen, maar dat een complete wijk op de schop zou gaan. Daarin een compleet nieuwe weg en een tunnel, die zodanig zou worden aangelegd dat het autoverkeer in de Grote Waal zou uitkomen. Waar de club niet over repte, was dat er vervolgende een file zou staan bij het kruispunt met het Keern, waar nu ook al het verkeer stilstaat. Behalve voor de mensen die naar de Grote Waal moeten. Maar het merendeel van de automobilisten wil de stad in.

 Wat gebeurt er met het plan van de Taskforce? Een krappe meerderheid van de gemeenteraad gaat door de knieën en lapt alle bezwaren aan de laars. “Prachtig plan, het moet nu maar eens gebeuren,” is de teneur. Voortvarend gaat men aan de slag.

Referendum
Betrokken bewoners zien de bui al hangen en vinden dat de bevolking zich maar eens moet uitspreken of die zo’n onnodige en dure tunnel nou wil of niet. Het comité laat de gemeenteraad weten dat een referendum over dit peperdure plan zeer wenselijk is. Binnen no time plaatsen vele honderden bewoners hun handtekening onder zo’n verzoek tot het houden van een referendum. Waarna de presentatie in het stadhuis plaatsvindt. Maar de raad acht dat referendum niet nodig en vindt nog snel een wetsartikeltje waarachter men zich kan verschuilen: “We zijn al te ver. Graven geruimd, panden gekocht. Jullie zijn te laat.” Inmiddels is het referendumcomité druk bezig om alsnog tot een referendum te kunnen houden.*

Financiën
Het rapport van de Taskforce Ruimtewinst dateert van 2007. Toen er nog geen sprake was van een financiële crisis en toen er nog hoop was op investeerders en subsidies. De subsidieaanvraag werd echter te laat ingediend, het Rijk en ProRail gaven aan geen stuiver te willen steken in het project. Ondanks de financiële crisis en verregaande bezuinigingen besluit de gemeente Hoorn om het hele project dan maar helemaal alleen te voltooien. Midden in de crisis. Zonder een stuiver steun. Het wegvallen van de financiële bronnen – er is geen enkele vraag naar dure appartementen en kantoren – zou al voldoende reden moeten zijn om het plan onmiddellijk af te blazen. Maar niet voor de gemeente Hoorn. Dit project moet er komen. En die crisis zou ook wel weer eens voorbijgaan.

Alternatief
Het probleem bij een spoorwegovergang is het sluiten van de spoorbomen. Voor Hoorn geldt een vrij unieke situatie. Voordat de trein vertrekt van het station, worden eerst de spoorbomen gesloten. Daarna blaast de conducteur pas op z’n fluitje, worden de deuren gesloten en vertrekt de trein, om een minuut later over de spoorwegovergang te gaan. Zo gaat dat tientallen keren per dag. Met evenveel ‘verloren’ minuten. Dat kan wel degelijk anders. Door gebruik te maken van elektronische maatregelen, waardoor de spoorbomen pas dichtgaan als de trein het station heeft verlaten. De gewonnen tijdwinst is dan enorm; de spoorbomen zullen minstens een vol uur per dag minder lang sluiten! Daarnaast kan een groot deel van de verkeersdruk worden weggenomen door het overhevelen van het busstation naar de andere kant van de spoorlijn. Met als belangrijkste voordeel: de bussen hoeven niet langer door de stad te rijden.

Geen tunnel
Willen de inwoners van Hoorn wel een tunnel? Een onderzoekje onder een aantal inwoners van de stad levert een verrassend resultaat op: een meerderheid zit helemaal niet op een tunnel te wachten. Deze mensen storen zich niet aan de wachttijden, maar wel aan het feit dat bepaalde wegen binnen de gemeente zijn afgesloten om onduidelijke redenen. Miljoenentunnel of een reguleringskastje? De keuze lijkt simpel. Bij een verkeerde keuze zitten de inwoners van Hoorn tot over hun oren in de schulden. Om niets.”

* N.B.: inmiddels is het referendum ook door de bestuursrechter afgewezen.
De Hoornse politici bleven volharden in een ”nee” tegen een aangevraagd referendum over de autotunnel onder het spoor. Technische argumenten werden aangevoerd waarom een referendum niet mogelijk zou zijn. Hoewel uiteindelijk de rechter de houding van de gemeenteraad bekritiseerde (“lullige weigeringsgronden”), moest ook hij op formele gronden de politici het voordeel van de grote twijfel geven.