De lokale kwestie: ‘Snelweg door Groningen doet trauma herleven’

Op 19 maart kiest Nederland nieuwe gemeenteraden. Geen gemakkelijke keuze, want de gemeentepolitiek staat niet dagelijks op de voorpagina’s. Waar gaat het eigenlijk over in de lokale politiek? De regiocorrespondenten van de Volkskrant lichten een aantal lokale kwesties uit. Vandaag: Ana van Es over de zuidelijke ringweg in Groningen.
D
e files zouden ‘goeddeels’ – maar blijkbaar niet helemaal – opgelost worden

Welke kwestie domineert de raadsverkiezingen in Groningen?

Een nieuwe snelweg door de stad die ruim een half miljard euro kost. Door de zuidkant van Groningen loopt nu nog een gewone stadsring, met op- en afritten voor elke wijk en in elke ochtendspits oponthoud. Straks moet daar een brede, doorgaande snelweg komen.

Kosten noch moeite worden gespaard: de nieuwe weg wordt verdiept aangelegd en vervolgens voorzien van een overkapping. Op dit ‘deksel’ moet een compleet plantsoen verrijzen, ‘met ruimte voor een picknick met vrienden, sport en spel en wellicht een openluchtconcert’.

Minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) heeft onlangs in de Tweede Kamer haar enthousiasme uitgesproken over de nieuwe ringweg. Volgens haar krijgt ‘de leefbaarheid in de stad een fikse impuls’ door de overkapte snelweg. Ook zouden files ‘goeddeels’ – maar blijkbaar niet helemaal – opgelost worden.

Klinkt als een prachtig plan. Wat is het probleem?

Allereerst de kosten: de nieuwe ringweg kost ruim 600 miljoen euro. Als provinciestad met uitgeputte financiële reserves heeft Groningen dat geld niet liggen. Maar de stad kan beschikken over de zogenaamde Zuiderzeegelden: een miljardenfonds dat is gereserveerd voor infrastructurele projecten in de noordelijke provincies na het afblazen van de Zuiderzeelijn.

Dat neemt niet weg dat Groningen zelf nog steeds tientallen miljoenen zal moeten bijdragen: veel geld voor een stad die volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) nu al goed is voor een derde plaats op de lijst van gemeenten met de hoogste schuldenlast van Nederland.

 Deze politieke draai doet in Groningen een trauma herleven

 Wat vindt de burger hiervan?

Langs het ringwegtracé liggen drie dichtbevolkte stadswijken. Inwoners daar maken zich grote zorgen. Omdat de nieuwe weg verdiept wordt aangelegd, verdwijnen de huidige op- en afritten in deze wijken. Waar je nu nog zo de ring op rijdt, moeten auto’s straks via nieuw aan te leggen parallelwegen een stuk door de stad voordat ze eindelijk op de verdiepte snelweg kunnen komen. Dat leidt tot sluipverkeer en oponthoud, vrezen de tegenstanders.

Spreekbuis van het verzet, de Stichting Leefomgeving Zuidelijke Ringweg, betwijfelt bovendien of het echt nodig is om de huidige ring te verbouwen. Volgens de actievoerders worden de huidige verkeersproblemen schromelijk overdreven. Wie randstedelijke verkeersproblemen gewend is, zal

‘een plek waar iedere ochtend auto’s voor het stoplicht staan te wachten’, zoals in Groningen gebeurt, niet aanduiden als file.

Welke partijen kunnen elkaar daarover wel schieten en waarom?

Tot voor kort kende de nieuwe ringweg nauwelijks politieke tegenstand. Het stadsbestuur – een brede coalitie van PvdA, VVD, D66, CDA en SP – heeft haast om de klus snel te klaren. Geld uit het Zuiderzeefonds dat in 2020 nog geen bestemming heeft gevonden, moet namelijk worden teruggestort in de Staatskas. Zonder dat geld geen ringweg met een plantsoen op het deksel.

Maar de steun lijkt langzaam af te brokkelen. Oppositiepartij GroenLinks stelt zich kritisch op en wil dat het project aan extra voorwaarden voldoet. De plaatselijke Partij voor de Dieren trok als eerste vorige week onverwacht haar steun in aan het project. Electoraal stelt dat niets voor, want die partij heeft slechts 1 zetel in de raad.

Toch doet deze politieke draai in Groningen een trauma herleven. Nog maar anderhalf jaar geleden is het Groningse college van B&W totaal onverwacht gestruikeld over een soortgelijk infrastructureel megaproject: een tram door de binnenstad. Ook deze tram zou betaald worden uit het Zuiderzeefonds: kosten circa 700 miljoen euro. Ook hierbij is nut en noodzaak altijd betwist. Jarenlang leek het verzet in de raad beperkt, tot zich daags voor de definitieve aanbesteding

ineens een politieke meerderheid tegen de tram uitsprak. Op dat moment was helaas al bijna 40 miljoen euro opgegaan aan het project-in-wording.

Wie gaan scoren op dit punt?

Onthoud deze mevrouw: Kirsten de Wrede van de Partij voor de Dieren. De Stichting Leefomgeving Zuidelijke Ringweg, in de drie betrokken stadswijken uitgegroeid tot een club met gezag, beveelt deze partij expliciet aan in een stemadvies. Wie dat niet zit zitten, kan volgens de actiegroep uitwijken naar GroenLinks, CDA of Christenunie, die ook proberen om de gevolgen van de ringweg ‘nog enigszins draaglijk te maken.’

Hoe gaat dit aflopen na 19 maart?

Op het Groningse stadhuis zullen ze met argusogen volgen hoe het verzet in de wijken zich deze keer ontwikkelt. De huidige stadsbestuurders – D66 en SP waren indertijd coupplegers bij de tram- weten maar al te goed: ook dat protest begon ooit gewoon op straat, gesteund door onbekende politici die aanvankelijk door niemand serieus werden genomen.

De Persgroep Digital. Alle rechten voorbehouden. In de Volkskrant.